در گزارش وزارت خارجه امریکا، قتل‌های خودسرانه، ناپدیدشدن‌ها، شکنجه یا رفتار یا مجازات ظالمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز، استخدام یا استفاده‌ی غیرقانونی از کودکان توسط طالبان در درگیری‌های مسلحانه، محدودیت‌های جدی در آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها، تهدید و خشونت علیه روزنامه‌نگاران و سانسور، محدودیت‌های آزادی مذهبی، و قاچاق انسان، از جمله کار اجباری، از موارد نقض حقوق بشر یاد‌آوری شده است.
زنان
- در سال ۲۰۲۴، حقوق زنان و دختران در افغانستان در بالاترین سطح نقض شده است.
- طالبان، با اجرای قانون امر به معروف، محدودیت‌های گسترده‌‌تری نسبت به گذشته در برابر زنان و دختران وضع کرده و آزادی‌های فردی آنان را به شدت محدود ساخته‌اند.
- ممنوعیت‌های آموزشی و تحصیلی بر زنان و دختران، ازدواج‌های زودهنگام و اجباری را افزایش داده است.
- زنان و دخترانی که از سیستم آموزشی در افغانستان محروم شده‌اند، در معرض خطر فزاینده ازدواج‌های اجباری هستند؛ به‌ویژه در مواردی که خانواده‌های‌شان تحت فشار مالی قرار دارند.»
- ۳۸.۹ درصد از زنان در افغانستان بین ۱۵ تا ۴۹ سال قبل از ۱۸ سالگی ازدواج کرده‌اند. دختران نوجوانی که اجازه رفتن به مکتب را ندارند، در معرض خطر بیش‌تری ازدواج‌های زودهنگام هستند.
- در قانون امر به معروف و نهی از منکر بسیاری از احکام سابق (طالبان) گنجانیده شده و محدودیت‌های شدید بر زندگی شخصی همه افغان‌ها، بخصوص زنان و دختران” وضع شده است.
- طالبان چنین قوانین را براساس تفسیر خودشان از اسلام، نافذ کرده اند که آزادی مذهب یا عقیده را شدیداً نقض می‌کند و عملاً تفاسیر دیگر از اسلام، اعمال اسلامی و نیز اعمال سایر ادیان را غیر مجاز می‌دانند.
- زنان به دلیل محدودیت‌های طالبان در کار، سفر و تعاملات زن و مرد، با موانع تقریباً غیرقابل عبوری برای دریافت مراقبت‌های صحی مواجه بودند.
- بنابر محدودیت‌های طالبان، پزشکان مرد در سال گذشته عموماً به جز در موارد اضطراری و تهدیدکننده زندگی، اجازه درمان بیماران زن را نداشتند و در همه موارد، طالبان تعامل مردان با زنان را ممنوع کرده‌اند.
- زنان می‌توانند پزشکان زن را ببینند؛ اما به دلیل محدودیت‌های طالبان، در دسترس بودن پزشکان زن دشوار شده است. طالبان به زنانی که از قبل به عنوان پزشک کار می‌کردند، اجازه ادامه کار داده‌اند.
- تعداد رو به کاهش پزشکان زن واجد شرایط، خطر پیامدهای نامطلوب سلامتی را برای زنان در افغانستان به شدت افزایش داده است.
- بسیاری از زنان به دلیل محدودیت‌های طالبان بر زنان در محل کار، از کار کردن ترسیده‌اند.
- شعبه دوم دادرسی ابتدایی دیوان کیفری بین‌المللی گفته است که دلایل معقولی وجود دارد که ملا هبت‌الله و عبدالحکیم حقانی، با دستور، تحریک یا درخواست «آزارواذیت» زنان و دختران به دلایل جنسیت شان و سایر افرادی که با سیاست جنسیتی طالبان موافق نیستند، براساس ماده ۷ (۱) (ایچ) اساس‌نامه رم، مرتکب جنایت علیه بشریت شده‌اند.
کشتار و مجازات نظامیان پیشین
- نیروهای طالبان در ولایت‌های کابل، هرات، پنجشیر، قندز، نیمروز، غزنی، خوست، جوزجان، فاریاب، تخار و سرپل افراد ملکی را به قتل رسانده‌اند. این کشتارها برای «مجازات جمعی» مردم در مناطقی که جبهه مقاومت در آن‌ها فعالیت داشت یا انتقام‌گیری از نظامیان و مقام‌های دولت پیشین انجام شده‌اند.
- گزارش‌های متعددی مبنی بر قتل‌های خودسرانه و غیرقانونی توسط اعضای طالبان و داعش خراسان وجود دارد که بسیاری از آن‌ها به‌عنوان انتقام از مقام‌های مرتبط با دولت قبل از آگست ۲۰۲۱ انجام شده است.
- این قتل‌ها در خانه‌های شخصی، اماکن عمومی و بازداشتگاه‌ها رخ داده است و قربانیان شامل مدافعان حقوق بشر، وکلا، دادستان‌ها، قضات، دانش‌آموزان، آموزگاران و افسران پولیس بوده‌اند که بسیاری از آنان زن بوده‌اند.
- یوناما از جنوری تا جون سال گذشته دست‌کم ۲۰ مورد از استفاده طالبان از آزار و اذیت فزیکی و بدرفتاری علیه غیر نظامیان را مستند کرده است.
- داعش خراسان طالبان را در تلاش برای تضعیف ثبات در کشور هدف قرار داده است داعش خراسان همچنین به‌طور نامتناسبی هزاره‌های شیعه را هدف قرار می‌دهد.
- گروه‌های مسلح تحت حمایت طالبان، بین اپریل ۲۰۲۳ تا مارچ ۲۰۲۴، دست‌کم ۳۴۵ پسر زیر ۱۸ سال را در ساختار نظامی خود جذب کرده است. از این میان، ۱۵۰ تن در نقش‌های جنگی و ۱۹۲ تن دیگر در نقش‌های حمایتی به کار گرفته شده‌اند.
- کودک‌همسری و ازدواج اجباری همچنان در کشور رایج است و طالبان به قانون دولت جمهوری که حداقل سن ازداوج را برای پسر ۱۸ و برای دختر ۱۶ تعیین کرده بود، توجه نمی‌کنند.
بازداشت های خودسرانه
- ریچارد بنت روایت‌های دست اول از قربانیان ناپدید شدن‌های اجباری، در میان سایر موارد نقض حقوق بشر، دریافت کرده است و ناپدید شدن اجباری را در میان روش‌های مختلفی که طالبان احکام ناقض حقوق خود را بر شهروندان افغانستان اجرا کرده‌اند، گنجانیده است.
- به گفته بنت؛ مواردی از ناپدید شدن‌هایی از مدافعان حقوق بشر، متخصصان حقوقی و معترضان که بسیاری از آنان زن هستند، مستند شده است.»
- طالبان اغلب شهروندان افغانستان را بدون مبنای قانونی روشن و بدون توجه به حمایت‌های قانونی یا رویه‌ای، خودسرانه بازداشت می‌کنند.
- کارکنان رسانه‌ها و فعالان جامعه مدنی، به‌ویژه فعالان آموزش دختران و حقوق زنان، همچنان در معرض بازداشت خودسرانه قرار دارند.
- یوناما در گزارش‌های خود به نقض سیستماتیک حق بازداشت‌شدگان، از جمله دسترسی به وکیل، خانواده، داکتر، قضات و همچنین بدون تفهیم اتهام یا روند قضایی اشاره کرده است.
- طالبان در سال گذشته اغلب شهروندان را بدون مبنای قانونی روشن و بدون توجه به حمایت‌های قانونی ماهوی یا رویه‌ای، «خودسرانه» بازداشت کرده‌اند.
- طالبان اقدام به پاسخ‌گوکردن «پولیس» یا شبه‌نظامیان خود در قبال نقض حقوق بشر نکرده‌اند که علی‌رغم تعهد عمومی رهبر این گروه است که در آگست ۲۰۲۱ اعلام شد.
- دیوان کیفری بین‌المللی مستقر در لاهه برای هبت‌الله آخوندزاده و عبدالحکیم حقانی، رهبر و قاضی‌القضات طالبان به‌دلیل ارتکاب «جنایت علیه بشریت» حکم بازداشت صادر کرده است.
حقوق بشر و مجازات بدنی
- طالبان در این مدت «شکنجه، رفتارهای ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز» را بر شهروندان افغانستان اعمال کرده‌اند و گزارش‌های متعددی از آزار و اذیت شدید جسمی نسبت به طالبان و داعش خراسان وجود دارند.
- از اول اپریل تا ماه جون سال گذشته، طالبان ۱۷۹ تن را به دستور دادگاه عالی شان شلاق زده‌اند و در مجموع در این سال، ۳۶۴ مورد شلاق که شامل ۳۱۶ مرد و ۴۸ زن میشود، ثبت شده‌اند که نسبت به یک سال پیش از آن، افزایش را نشان می‌دهد. در
- در سال ۲۰۲۳ میلادی تنها ۲۱۷ مورد شلاق که شامل ۱۸۵ مرد و ۳۲ زن میشود، ثبت شده بودند.
- مصونیت از مجازات یک مشکل قابل توجه در میان «پولیس» و نیروهای دیگر طالبان در سال گذشته بود.
- طالبان یک سیستم رسمی برای پاسخگویی در مورد سوء‌استفاده‌ها یا قتل‌ها تاکنون ایجاد نکرده‌اند. آنان به هیچ سازمان مستقلی اجازه نداده‌اند تا در مورد سوء‌استفاده‌ها و قتل‌ها در افغانستان تحقیق کند.
- ساختار سرکوب نهادینه‌شده طالبان، که از طریق رفتارشان با زنان و دختران برقرار و اجرا میشود، «گسترده و سیستماتیک» بوده و به نظر می‌رسد حمله‌ای به کل جمعیت غیرنظامی است که معادل «جنایت علیه بشریت» محسوب میشود.
- جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت و شواهدی از اعمالی توسط طالبان که ممکن است «نسل‌کشی» یا سوءاستفاده‌های مرتبط با درگیری محسوب شوند
- تاپایان سال ۲۰۲۴، هیچ تصمیمی در مورد «جنایات علیه بشریت توسط طالبان» گرفته نشده است.
رسانه‌ها
- طالبان به حق آزادی بیان احترام قایل نیستند و با صدور مجموعه‌ای از فرامین، آزادی بیان را از جمله برای اعضای مطبوعات و سایر رسانه‌ها به‌شدت محدود کرده است.
- طالبان در طی این مدت علیه خبرنگاران و معترضان از زور استفاده کرده‌اند، بحث‌های سیاسی و مخالفت‌ها را سرکوب کرده‌اند که تاثیر منفی شدیدی بر جامعه مدنی داشته است.
- انتقاد عمومی از طالبان -چه توسط افراد و چه توسط گروه‌ها- تا حد زیادی در سال گذشته میلادی بی‌صدا بوده است. سخنرانی‌های عمومی چه آنلاین و چه حضوری، تحت نظارت گسترده اعضای طالبان قرار داشتند.
- اعضای طالبان اغلب تلفن‌های همراه شخصی افراد و وسایل الکترونیکی را برای جستجوی انتقاد از خودشان، وابستگی به کشورهای دیگر یا نقض احتمالی فرامین‌شان مصادره کرده‌اند.
- گزارش‌هایی وجود دارند که طالبان همچنین اعضای مرد خانواده‌ها را مسئول اقدام‌های بستگان زن خود، از جمله به دلیل انتقاد از این گروه، دانسته‌اند.
- طالبان در مناطقی که مخالفان‌شان فعال بوده‌اند و پس از دوره‌های اختلاف سیاسی در میان مردم، انترنت را قطع یا سرعت آن را به شدت کاهش داده‌اند.
- قانون اساسی سال ۲۰۰۴ میلادی افغانستان، آزادی بیان، از جمله برای رسانه‌ها را فراهم کرده بود؛ اما طالبان به این حق احترام نگذاشتند.
- مجموعه‌ای از فرامین صادر شده در نومبر ۲۰۲۱ میلادی توسط طالبان، آزادی بیان، از جمله برای اعضای مطبوعات و سایر رسانه‌ها را به شدت محدود کرد.
امنیت
- اعضای طالبان و داعش خراسان مرتکب قتل‌های «خودسرانه و غیرقانونی» شده‌اند که بسیاری از آن‌ها به عنوان انتقام از مقام‌های مرتبط با دولت پیشین بوده که از اگست ۲۰۲۱ میلادی به این‌سو، انجام شده‌اند.
- شاخه خراسان داعش، طالبان را در تلاشی برای تضعیف ثبات در افغانستان هدف قرار داده و این گروه همچنین به طور نامتناسبی هزاره‌های قومی را که عمدتاً شیعیان هستند، نیز هدف قرار داده است.
- طالبان با وجود تعهد عمومی‌شان مبنی بر «عفو عمومی» در اگست ۲۰۲۱ میلادی برای مقام‌های دولتی نظام جمهوریت و اعضای نیروهای دفاعی و امنیتی ملی افغانستان؛ اما عموماً تلاش‌های خود را برای پاسخگو کردن «پولیس» یا شبه‌نظامیان خود در قبال این تخلفات علنی نکرده‌اند.
- هرچند طالبان این تعهد را بارها در طول سال گذشته به صورت علنی تکرار کردند؛ اما گزارش‌های معتبری وجود دارد که نیروهای امنیتی طالبان خودسرانه غیرنظامیان را در ولایت‌های پنجشیر، قندز، کابل، نیمروز، غزنی، خوست، جوزجان، فاریاب، تخار، سرپل و هرات به قتل رسانده‌اند.
- یوناما همچنین مواردی را ثبت کرده که در آن مقام‌های دولت پیشین به اتهام وابستگی به جبهه مقاومت بازداشت شده‌اند. در بسیاری از این موارد، بستگان یا خود قربانیان گفتند که این اتهام‌ها نادرست بوده و دلیل اصلی دستگیری آن‌ها وابستگی‌شان به دولت پیشین بوده است.
مهاجران و محدودیت‌های طالبان بر سازمان‌های امدادرسان
- طالبان مانع تلاش‌های گسترده این سازمان‌ها برای ساده‌سازی تلاش‌های سرشماری آوارگان داخلی و دسترسی به جمعیت‌های آسیب‌پذیر بازگشت‌کننده، شده‌اند.
- طالبان محتسبان امر به معروف شان را در گذرگاه‌های مرزی مستقر کرده‌اند و محدودیت‌هایی را بر بازگشت کنندگان و سازمان‌های امدادرسان اعمال کرده‌اند.
- در طی سال گذشته طالبان در عین حال کمک‌های محدود خود را به بازگشت‌کنندگان در نقاط مرزی خاص ارائه داده‌اند که شامل توزیع سیم کارت و مقداری هم پول نقد میشود.
- طالبان ساختاری برای اعطای پناهندگی یا وضعیت پناهندگی ایجاد نکرده‌اند.