(اول نوامبر، ۲۰۲۵ تا ۳۱ جنوری، ۲۰۲۵)
حکومتداری
- ملا هبت‌الله گام‌های بیشتری را برای تحکیم اقتدار خود در میان گروه طالبان برداشته است.
- رهبر طالبان از جمله از طریق برگزاری چندین جلسه کلیدی تحت رهبری خود در قندهار و گماشتن افراد وفادار به خود در مناصب مهم، اقتدار خود را تحکیم کرده است.
- در این جلسات از جمله در مورد ایجاد ادارات جدید، فعالیت سازمان‌های بینالمللی و حضور مؤسسات بینالمللی غیردولتی بحث شده است.
وضعیت اقتصادی
- اقتصاد افغانستان شکننده است و همچنان یکی از بدترین بحران‌های بشردوستانه‌ی جهان را تجربه می‌کند.
- ۲۲.۹ میلیون نفر به دلیل ناامنی غذایی شدید، سوءتغذیه، بلایای طبیعی، بحران‌های اقلیمی، بی‌جا شدن طولانی‌مدت، اقتصاد ضعیف و دسترسی محدود به خدمات اساسی، به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.
- زنان و دختران بیشترین آسیب را از این وضعیت می‌بینند.
- امنیت غذایی در ۲۰۲۴ اندکی بهبود یافته بود اما همچنان ۱۴.۸ میلیون نفر با بحران شدید غذایی روبه‌رو‌اند.
- پیش‌بینی می‌شود که در ۲۰۲۵، میزان سوءتغذیه حاد کودکان ۱٪ و سوءتغذیه متوسط ۲۸ ٪ افزایش یابد.
- تداوم سیاست‌ها و اقدامات محدودکنندهی طالبان که بر مردم به‌ویژه زنان تحمیل می‌شود، فعالیت‌های اقتصادی و معیشت در سراسر کشور را محدودتر کرده و کمک‌‌رسانی به افراد نیازمند را مشکل ساخته است.
- بین اکتبر تا دسامبر سال ۲۰۲۴، ۴۱۸ رویداد مرتبط به دسترسی بشردوستانه ثبت شد که باعث توقف ۱۶۱ مورد فعالیت بشردوستانه در مناطق مختلف افغانستان شده است.
- محدودیت‌های کنونی طالبان بر دختران و زنان، تنها می‌تواند جامعه را به یک چرخه‌ی باطل و فزاینده‌ی وابستگی به کمک محکوم کند که غیرقابل دوام است.این محدودیت‌ها باید لغو شوند.
- طالبان باید برای تضمین ایمنی کارکنان بشردوستانه، تسهیل عملیات بشردوستانه‌ی بدون مانع و مستقل و تضمین مشارکت امن، معنادار و همه‌جانبه‌ی زنان در فعالیت های بشردوستانه، اقدام فوری انجام دهند.
امنیت
- از اول نوامبر سال گذشته تا ۳۱ جنوری ۲۰۲۵ دو هزار و ۸۱ رویداد مرتبط به امنیت در کشور ثبت شده است که نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۴-۲۰۲۳ میلادی ۱۶.۸ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
- در این مدت ۱۰۸ رویداد سرقت ثبت شده که نسبت به زمان مشابه سال پیش ۱۲۹ درصد افزایش یافته است.
- در این مدت ۹۱ حمله توسط مخالفان مسلح طالبان شده است؛ جبهه مقاومت، ۵۳ حمله، جبهه آزادی، ۲۱ حمله و جبهه اقتدار مردم ۱ حمله علیه طالبان انجام داده‌اند. عاملان ۱۶ حمله‌ی دیگر شناسایی نشده است.
- شاخه‌ی خراسان داعش در این مدت مسئولیت ۶ حمله علیه اقلیت‌های مذهبی طالبان را به عهده گرفته است.
- ترور خلیل‌الرحمان حقانی، وزیر مهاجران طالبان یکی از این حملات داعش بود.
- مسئولیت حمله به صوفیان در بغلان را که در آن ۱۱ نفر کشته شدند، داعش به عهده گرفت.
- مسئولیت ۱۶ حمله دیگر بر نیروهای طالبان را تاکنون هیچ گروهی به عهده نگرفته است.
- جبهه مقاومت و آزادی به ترتیب به وزارت داخله طالبان و پایگاه نظامی بگرام حمله کرده‌اند.
تلفات غیرنظامیان
- در این دوره دست‌کم ۸۱ غیرنظامی کشته و ۱۱۱ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند.کشته‌شدگان شامل ۳۷ مرد، ۸ زن، ۱۸ دختر و ۱۸ پسر و زخمی‌ها شامل ۵۷ مرد، ۹ زن، ۱۵ دختر و ۳۰ پسر می‌شوند.
- از اول سپتامبر تا ۳۱ دسامبر سال ۲۰۲۴ میلادی گروه ویژه‌ی نظارت و گزارش‌دهی افغانستان حدود ۳۶۰ تخلف شدید علیه ۱۳۰ کودک، شامل دست‌کم ۳۰ دختر را مستند کرده است.
- شایع‌ترین تخلفات شامل محرومیت از دسترسی بشردوستانه، کشتار و معلول کردن بوده است.
- مهمات منفجرنشده همچنان به غیرنظامیان و عمدتاً کودکان آسیب می‌زند.
- در این مدت دست‌کم ۹ غیرنظامی، شامل ۴ مرد، ۲ دختر و ۳ پسر در انفجار مواد انفجاری کشته و ۳۶ نفر دیگر، شامل ۱۰ مرد، ۱ زن، ۸ دختر و ۱۷ پسر زخمی شده‌اند.
تنش طالبان با پاکستان
- خشونت‌های فرامرزی میان طالبان و پاکستان نیز باعث تلفات غیرنظامیان شده است.
- نیروهای طالبان و مرزبانان پاکستانی ۶ بار باهم درگیر شدند و دو طرف نیروهای خود را در مناطق شرقی، جنوب‌شرقی و جنوبی به میزان قابل توجهی افزایش دادند.
- در ۲۴ دسامبر سال ۲۰۲۴ میلادی، حملات هوایی پاکستان بر ولایت پکتیکا منجر به جان باختن ۴۵ غیرنظامی، شامل ۳۰ کودک، ۸ زن و ۷ مرد شد و دست‌کم ۸ نفر دیگر، از جمله ۶ کودک و ۲ زن را زخمی کرد.
- در ۲۸ دسامبر سال ۲۰۲۴، تیراندازی فرامرزی میان طالبان و پاکستان منجر به کشته‌شدن ۳ مرد و زخمی‌شدن ۶ مرد دیگر شد.
- در ماه ۳۰ نوامبر یک فرمانده تی‌تی‌پی در یک حمله‌ی افراد مسلح ناشناس در ولسوالی «شلتن» کنر کشته و دو عضو دیگر این گروه زخمی شدند.
- در سوم ماه دسامبر سه عضو ارشد تی‌تی‌پی در یک حمله‌ی مسلحانه در ولسوالی شیگل کنر کشته شدند.
نقض حقوق زنان و آزادی رسانه‌ها
- تنها ۵۲ درصد از زنان کارمند توانسته‌اند به مناطق عملیاتی سفر کنند. این رقم در سال گذشته ۶۴٪ بود
- کاهش ۱۲ درصدی نشان‌دهنده افزایش محدودیت‌ها و موانع پیش روی زنان شاغل در بخش‌های بشردوستانه است.
- نگرانی‌های فزاینده درباره پوشش و نحوه رفت‌وآمد باعث شده که میزان حضور زنان در دفاتر کاری نیز کاهش یابد. در حال حاضر تنها ۴۶ درصد زنان قادر به حضور در محل کار خود هستند.
- یوناما در دوره‌ی این گزارش خشونت مبتنی بر جنسیت علیه زنان و دختران، از جمله قتل، قتل‌های ناموسی، ازدواج کودکان، ازدواج‌های اجباری، تجاوز جنسی، خشونت خانگی و خودکشی به‌دلیل خشونت خانگی را ثبت کرده است.
- در برخی موارد، علی‌رغم تمایل اعلام‌شده‌ی قربانیان به درخواست حل‌وفصل رسمی قضایی، طالبان در موارد بسیار جدی، مانند اقدام به قتل را به میانجی‌گری ارجاع داده‌اند.
- اجرای قانون امر به معروف چالش‌های چندجانبه‌ای را برای زنان و مردان در تمام نسل‌ها ایجاد می‌کند،
- مجموعه اقدامات محدودکنندهی طالبان که زنان را از کار در بخش رسانه منع می‌کند و آنان را به وظایف اداری محدود می‌کند، نگران‌کننده است.
- آزادی بیان با ضمانت استقلال رسانه‌ها باید تضمین و اهمیت زنان شاغل در این بخش به‌رسمیت شناخته شود.
- ممنوعیت آموزش زنان و دختران در انستیتوت‌های طبی باعث کاهش تعداد متخصصان صحی زن می‌شود و عواقب مرگ‌باری را در پی خواهد داشت.
- محدودیت‌ها علیه رسانه‌ها و کار و آموزش زنان را که خلاف قوانین بینالمللی است، باید لغو شوند.
کشتار مقام‌ها و نظامیان پیشین
- در طول دوره‌ی این گزارش، قتل، بازداشت و شکنجه‌ی مقام‌ها و نظامیان پیشین و نقض حقوق زنان و دختران و سایر موارد نقض حقوق بشر همچنان ادامه داشته است.
- یوناما دست‌کم ۱ مورد قتل، ۳۷ مورد دستگیری و بازداشت خودسرانه و ۱۸ مورد قتل مقام‌ها و نظامیان پیشین را مستند کرده است.
بازگشت مهاجران و وضعیت آنان
- از اکتوبر ۲۰۲۴ تا جنوری ۲۰۲۵، حدود ۳۵۶ هزار مهاجر به کشور بازگشته‌اند که ۲۹۷ هزار نفر از ایران و ۵۹ هزار نفر از پاکستان اخراج شده‌اند.
- این افراد، به‌ویژه کسانی که فاقد مدارک قانونی بوده‌اند، با مشکلات جدی معیشتی مواجه هستند.
افزایش مشکلات بشردوستانه
- در سه ماه پایانی سال ۲۰۲۴، بیش از ۴۱۸ حادثه مرتبط با منع دسترسی به کمک های بشردوستانه گزارش شده است که ۸۶ درصد آنها ناشی از مداخلات طالبان بوده است.
- این مشکلات منجر به توقف موقت ۱۶۱ پروژه در مناطق مختلف شده است.
پاکسازی مناطق از مهمات انفجاری
- در دو ماه پایانی سال ۲۰۲۴، حدود ۱۷.۴ کیلومتر مربع زمین از بقایای مهمات جنگی پاکسازی شده است، اما کمبود منابع مالی، برنامه‌های مین‌زدایی را با چالش مواجه کرده است.
علی‌رغم تلاش‌های گسترده نهادهای بینالمللی، بحران انسانی در افغانستان همچنان ادامه دارد و محدودیت‌های اعمال‌شده بر زنان، چالش‌های جدیدی را برای ارائه کمک‌های بشردوستانه ایجاد کرده است. بدون تلاش‌های هماهنگ میلیون‌ها شهروند افغانستان، به‌ویژه زنان و کودکان همچنان با سختی‌های شدید و قابل اجتناب روبه‌رو خواهند شد.
گوترش از جامعه‌ی بینالمللی خواست است که در حمایت مستمر خود از نیازهای اساسی بشردوستانه‌ی مردم افغانستان ثابت‌قدم بماند.