نشست امنیتی هرات با حضور ۱۵۰ شرکت کننده از ۲۰ کشور و سازمان‌های بین‌المللی و نمایندگان گروه‌های سیاسی افغانستان، در شهر «دوشنبه» تاجیکستان برگزار شد.
بیشتر اشتراک‌کنندگان این نشست را چهره‌های سیاسی و اکادمیکی تشکیل می‌دهند که بعد از تصرف قدرت توسط طالبان از افغانستان آواره شده‌اند.
قاسم شاه اسکندر، رئیس مرکز مطالعات افغانستان و منطقه: اشتراک کنندگان در ۷ پنل راجع به موضوعات امنیتی، حقوق زنان و دختران، آپارتاید جنسیتی، کمک‌های بشردوستانه و دیگر موضوعات بحث می‌کنند.
رنگین دادفر سپنتا: “درد مردم افغانستان درد نداشتن استقلال، حکومت قانونی، امنیت سیاسی و اجتماعی و محرومیت از توسعۀ اقتصادی، برابری فرهنگی، قومی و زبانی است.”
سپنتا: «می‌خواهم تاکید کنم که هیچ نیازی نبود در گزارش آقای اوغلو در مورد طالبان سفید‌نمایی شود و در میان آن‌همه سیاست‌های وحشت‌بار و ظالمانه، به مطالبی اشاره شود که در مقایسه با سیاست‌های بیداد‌گرانه‌ی حاکم در کشور ما، به‌ویژه با در نظر‌داشت اِعمال سیاست آپارتاید جنسیتی- نمی‌توانند اهمیتی داشته باشند».
محمد اسماعیل‌خان: «روی‌کارآمدن طالبان دسیسه‌ی جهانی بود. معماران توافق دوحه و جهان از کاری که کردند، پیشمان هستند.»
رحمت الله نبیل: طالبان در حال ارزیابی چگونگی دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی هستند.
نبیل: “دیدگاه‌ها بسیار متفاوت‌اند؛ برخی افغانستان را سیاه‌چاله می‌دانند و برخی دیگر به‌عنوان یک فرصت به آن نگاه می‌کنند. با این حال مسیر بازگشت افغانستان به مردمش نیازمند حل این دیدگاه‌های متفاوت است”.
شکریه بارکزی: «گزارش‌گران ویژه ملل متحد گزارش‌های را نشر می‌کنند که از یک جانب نمک بر زخم ما می‌پاشند و جانب دیگر می‌خواهند که آپارتاید جنسیتی، آنچه که تا امروز هم در قاموس حقوق جزا تعریف کامل و مطمئن خود را پیدا نکرده، در افغانستان به معرفی بگیرند.»
بارکزی: صدور ۱۰۰ فرمان کتبی و شفاهی برای محدود کردن زنان، وضعیت زنان و دیدگاه طالبان را برملا می کند.
شرف رحیمی، رئیس سازمان تحقیقات راهبردی وزارت خارجه تاجیکستان از کشورهای منطقه و جهان خواست مردم افغانستان را در برابر ظلم گروه‌های تروریست تنها نگذارند.
شرف رحیمی: «ما تاسیس حکومت واقعاً همه شمول با اشتراک فعال نمایندگان همه نیروهای سیاسی و ملیت‌های افغانستان را عامل اساسی و کفیل نایل شدن به صلح و ثبات و شگوفایی در افغانستان می‌دانیم.»
مایکل روبین، عضو ارشد موسسه اینترپرایز امریکا: اشتباهات جامعه جهانی می‌تواند ناخواسته به طالبان مشروعیت ببخشد و این توانمندسازی افراط‌گرایی است.
مایکل سمپل: ۲.۳ میلیارد دالر کمک برای یک گروه افراط‌‌گرا، یک شکست سیاسی فاجعه‌بار است.
محسن داور، عضو پارلمان پاکستان: طالبان با زور آمده اند و باید با زور به عقب رانده شوند.
افراسیاب ختک، عضو پیشین مجلس سنای پاکستان: اخراج گروهی مهاجران از پاکستان «راهکار تازه جنرالان پاکستانی» برای آوردن فشار بر مردم افغانستان و عملی ساختن معاهده تازه بر آنان است.
بشرا گوهر، فعال حقوق بشر پاکستانی: زنان افغانستان برای حقوق زنان در منطقه و فراتر از آن مبارزه می‌کنند.
داود مرادیان: «در کنفرانس امنیتی هرات، ما می‌خواهیم بخش‌های از یک «افغانستان پسا طالبان» را با «گفت‌وگو ترسیم کنیم».
شرکت کنندگان برای حل مشکلات سیاسی و اقتصادی افغانستان خواهان تشکیل حکومت همه شمول شدند.
روز دوم و پایانی نشست امنیتی هرات
سخنرانی محمد اسماعیل خان: بدون نظام سیاسی غیر متمرکز که مشروعیت خود را از مردم بگیرد، هیچ راهی برای تحقق ثبات و امنیت وجود ندارد.
- نه تنها حوصله ایران که حوصله جهان در قبال طالبان سر رفته است. جهان با مشاهده سیاست طالبان و وضعیت افغانستان جرات نمی‌کند به طالبان مشروعیت بدهد زیرا عواقب این کار سنگین خواهد بود.
- طالبان با کوبیدن بر طبل استبداد، صرفاً پایه‌های مقاومت را در منبرها، مساجد و خانه‌ها مستحکم‌تر خواهد ساخت. «مقاومت، استبداد را از پا خواهند انداخت. مقاومت نخست کشور بر پایه همین ادبیات استوار ماند و به‌پیش رفت. مقاومت امروز نیز بر همین باور است.»
- «با سلطه‌ی جابرانه و ستم‌گرانه‌ی طالبان در امتداد ۸۰۰ روز، معادن کشور به تاراج رفته، اقتصاد کشور فرو پاشیده، فقر وحشتناک دامن گسترانده است.»
- پاکستان برنامه اسکان میلیون‌ها مهاجر را به هدف تغییر ترکیب جمعیت افغانستان و گسترش ناامنی در غرب و شمال کشور دنبال می کند.
- جهان برای ایجاد فرصت گفت‌وگوهای میان‌افغانان بر طالبان فشار وارد کند.
سید طیب جواد، سفیر پیشین در مسکو: چرا وقتی طالبان استاندارد‌ها رابرآورده نمی‌کنند، با آنها تعامل کنیم؟
علی‌میثم نظری: «استراتژی جبهه مقاومت با آنچه ما از گروه مستبد طالب و وضعیت مردم می‌دانیم، مصمم برای به چالش‌کشیدن طالبان است تا به اثبات برسانیم که طالب شکننده است؛ چه از لحاظ نظامی و چه سیاسی.»
عاطفه طیب، معاون پیشین وزارت دولت در امور پارلمانی: با وجود مبارزات عدالت‌خواهانه زنان متأسفانه تصمیم‌گیران و رهبران سیاسی افغانستان، زنان و سیاست را از هم دور می‌دانند.
بشیر احمد ته‌ینج: «طالبان با جابجایی تی‌تی‌پی در ولایت‌های شمالی این مناطق را به غزه دیگر تبدیل خواهند کرد.»
شاه محمود میاخیل، سرپرست پیشین وزارت دفاع: سیاست تعامل منطقه و جهان در برابر طالبان، سبب تشویق و رشد افراط‌گرایی خواهد شد.
اسد درانی، رئیس پیشین آی‌اس‌آی: تصمیم اخراج مهاجران که توسط رهبری نظامی پاکستان گرفته شده یک تصمیم «فاجعه‌بار» است.
رئیس سابق آی‌اس‌آی: کشورها باید جداگانه با طالبان تماس بگیرند و رفتار آنها را متعادل کنند.
نیکولاس کی، سفیر پیشین بریتانیا: «این غیرواقع‌بینانه است که خواستار اتحاد کامل باشیم؛ اما برای افغان ها این واقع‌بینانه است که برای آینده یک دورنمای به اندازه کافی مشترک داشته باشند.»
ولدمیر اوسیف، رئیس موسسه “سی‌ای‌اس” روسیه: «روسیه به تنهایی نمی‌تواند مشکل افغانستان را حل کند، روسیه در تلاش این است تا از هماهنگی منطقه‌ی برای حل بحران بی ثباتی افغانستان استفاده کند.»
ذاکر جلالی مشاور وزیر خارجه طالبان: مخالفان سیاسی مانند خانواده شاه سابق ایران سرگردانند.
پایان نشست امنیتی هرات: اشتراک‌کنند‌ه‌گان نسبت به تعامل با طالبان هشدار داده و بر ضرورت دیدگاه واحد بین‌المللی درباره افغانستان زیر اداره طالبان و بر اهمیت توافق منطقه‌ای برای حل مسایل افغانستان تاکید کرده‌اند.