دوشنبه، ۴ سرطان/۲۵ جون
چهارمین دور نشست سه‌روزه ویانا با حضور جریان‌های سیاسی، نظامی ضدطالبان و فعالان مدنی و حقوق بشری در پایتخت اتریش آغاز شد.
در این نشست از ۸۰ تن از مخالفان طالبان دعوت شده، برخی از شرکت کنندگان به گونه‌ی مجازی اشتراک دارند.
علی میثم نظری: پس از نزدیک به سه سال از سپری شدن وحشت و استبداد طالبانی، اکنون مردم افغانستان به یکپارچگی سیاسی و اجماع پیرامون آیندۀ کشورشان، نزدیک‌تر شده‌اند.
نظری: رهبران و نمایندگان «بیش از ۶۵ گروه سیاسی و مدنی»، در وین گرد آمده‌اند تا «برای یک آیندۀ مردم‌سالار» باهم کار کنند.
محمد محقق: «دنیا در یک شرایط اساس قرار دارد و موضع‌گیری‌ها در قبال قضیه طالبان دارایی نوسانات است. نتیجه این کنفرانس بسیار می‌تواند برای جهت‌دهی قضایا به سطح ملی و بین‌المللی و منطقه بسیار موثر باشد.»
رنگین دادفرد اسپنتا: «تلاش این نشست برای ایجاد هماهنگی برای ایجاد هماهنگی و همسویی میان نیروهای سیاسی جانبدار انتخابات، آزادی و صلح در افغانستان است.»
اسپنتا: طالبان یک مصیبت هستند و تنها راه برای رهایی از این مصیبت اتحاد مردم و رهبران ضد طالبان است.
زکریا مشکور کابلی: مخاطب دومی این نشست، سازمان بین المللی، کشورهای همسایه، و منطقه و جهان است که روند تاریک و غیرقابل قبول دوحه را متوقف کنند.
عالیه یلماز: اجندای دور سوم نشست دوحه یک‌بعدی و یک‌جانبه ترسیم شده است.
سه‌شنبه، ۵ سرطان/۲۶جون
سخنرانی احمد مسعود در روز دوم چهارمین دور نشست ویانا؛
- طالبان یک مفکوره استخباراتی، بیرونی و غیر از مردم افغانستان است و متعلق دانستن این گروه به یک قوم، زبان، دین و فرهنگ مردم، جفای بزرگ است.
- طالبان می‌خواستند با ما به نام قوم و پنجشیر وارد معامله با آنها شویم. معامله با طالبان به نام قوم و پنجشیر را تنها به خاطر افغانستان نپذیرفتیم.
- مشروعیت نه از میل تفنگ که از اراده مردم می‌تواند به دست آید. اگر طالبان اراده مردم و انتخابات را بپذیرند، و مردم طالب را هم انتخاب کنند، حاضر هستیم تسلیم اراده مردم شویم.
- ادعاها در باره اینکه نزاع سیاسی باعث تضعیف نظام شد، را رد میکنم. قضيه‌ی سقوط نظام بازی کلان منطقه و جهان بود که افغانستان قربانی آن شد.
- با تمام تفاوت‌های که در گذشته و حال بین ما وجود دارد برای ترسیم آینده مشترک متحد شویم. گذشته ی قابل جمع نداشتیم اما آینده ی قابل جمع داریم.
- نشست دوحه به آن نقطه‌ی رسیده است که حتی جامعه مدنی و زنان را قبول ندارد.
محمد محقق: «جناب خلیفه صاحب حقانی یک کمکی طرف مذاکرات بین‌الافغانی لنگر دارد. اگرچه او در گذشته بسیاری جنگ‌ها و انفجارات را انجام می‌داد، ولی کسی که مرد جنگ است مرد صلح هم است.»
محقق: اگر روزی این‌ها به سر عقل نیایند، به شما اطمینان می‌دهم که باز… همه ناچار می‌شوند که به صحنه بروند، وقتی این‌ها[جریان‌های ضدطالبان] به صحنه رفتند، فضا برای [طالبان] تنگ می‌شود.
داوود ناجی: «مردم با شدیدترین نوع بربریت، تبعیض هدفمند و آپارتاید جنسیتی مواجه‌اند اما کشورهای جهان و منطقه با طالبان مماشات می‌کنند.
ذاکر جلالی، رئیس ریاست سوم وزارت خارجه طالبان اشتراک‌کنندگان نشست ویانا را جمع سرگردان خطاب کرد و گفت آنان نمی‌دانند که دیگر در بازار سیاست هیچ خریداری ندارند.
چهارشنبه، ۶ سرطان/۲۷ جون
روز سوم چهارمین دور نشست ویانا؛
احمد مسعود: «طالبان می‌توانند راه حل کوتاه مدت برای منطقه و جهان باشند، اما در میان‌مدت و درازمدت آنها هرگز نمی‌توانند راه حل باشند، زیرا طالبان نمایندگان مشروع مردم افغانستان نیستند.»
احمد مسعود: نشست چهارم ویانا برای یافتن نقشه راه برای پایان بحران در افغانستان برگزار شد. تلاش می‌کنیم تا امید را برای مردم افغانستان برگردانیم.
محمد محقق: در کنفرانس دوحه بسیار کار غیرمنطقی شد که از مخالفان طالبان دعوت نشد، از زنان و جامعه مدنی دعوت نشد. امیدواریم که دنیا تعامل منفی با طالبان را پایان دهد، چه امریکا و اروپا و چه منطقه. این تعامل برای افغانستان به معنای «درد» است.
محمد‌محقق: «حال وقت آن رسیده که دنیا بداند که این‌ها (طالبان) به حرف حق و صلح گوش نمی‌دهند.»
انارکلی هنریار: نشست دوحه را ملل متحد ترتیب کرده، باید در هر نشست که برگزار می شود زنان، جامعه مدنی، نیروهای سیاسی و مردم افغانستان به شمول طالبان در نظر گرفته شوند.
حضرت‌علی، نماینده پیشین پارلمان: ظلم و جنایت که امروز روان است، قابل قبول و فراموش شدنی نیست. کشور به مرکز تربیت تروریستان تبدیل شده و بیش از ۲۰ گروه تروریستی در افغانستان بسر می‌برند.
در اعلامیه‌ای نشست «روند ویانا برای یک افغانستان دموکراتیک» از جهان خواسته شد تا به «بحران چند لایه افغانستان» رسیدگی کند. اعلامیه همچنان وضعیت کنونی را «شکننده، رو به وخامت و ناپایدار» خواند و خواهان بسیج جریان‌های مخالف طالبان شد.
نکات مهم اعلامیه نشست ویانا
اجندای نشست سوم دوحه نشان می دهد که ملل متحد از ماموریت اصلی خود خارج شده است.
اشتراک طالبان به صورت یک جانبه و تعیین آجندای در نشست دوحه به خواست آنان، نه تنها این نشست بلکه کلیت روند دوحه را فاقد مشروعیت می‌سازد.
وضعیت حقوق بشر در افغانستان وخیم است. محدودیت‌ها بر زنان، سلب حق آموزش و حذف آنها از صحنه عمومی، مصداق بارز آپارتاید جنسیتی و جنایت علیه بشریت است.
کشورها جهان باید سیاست‌های طالبان در قبال زنان را به مثابه «آپارتاید جنسیتی و جنایت علیه بشریت» به رسمیت بشناسند.
اعلامیه از کشورهایی که در استخراج معادن با طالبان همکاری می‌کنند خواست تا دست از این اقدامات بردارند.